ام آر آی کمر چگونه است ؟

در این مطلب درباره تصویربرداری ام آر آی و سی تی اسکن کمر ، روش های انجام و درباره بیماری های قابل تشخیص و انواع مشکلات ستون فقرات که در mri  قابل تشخیص است توضیح میدهیم ، این مقاله توسط مرکز توانبخشی و فیزیوتراپی همگام منتشر میشود :

تصویربرداری پزشکی ستون فقرات شامل چندین روش است که هر یک به صورت خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش‌ها عبارتند از:

۱٫ ام آر آی کمر: در این روش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می‌شود تا تصاویری از بافت‌های داخلی کمر به دست آید. این روش برای تشخیص بیماری‌های مربوط به بافت‌های نرم مانند ترکیبات عصبی، ماهیچه‌ها، لیگامان‌ها، غضروف و غیره استفاده می‌شود.

۲٫ سی تی اسکن کمر: در این روش از پرتو ایکس استفاده می‌شود تا تصاویری از استخوان‌ها و ساختارهای سخت دیگر کمر به دست آید. این روش برای تشخیص شکستگی، کمر درد شدید و بیماری‌هایی که باعث تغییرات در استخوان‌ها می‌شوند، مفید است.

بیمارانی که نیاز به ام آر آی دارند، عبارتند از:
۱٫ بیمارانی که شکایت از درد کمر دارند و نتیجه سی تی اسکن نشانگر هیچ اختلالی در استخوان‌های کمر نیست.
۲٫ بیمارانی که شکایت از فشار یا تغییرات در ساختارهای نرم کمر دارند، مانند مشکلات عصبی، ترکیبات ماهیچه‌ای، لیگامان‌ها، غضروف و غیره.

بیمارانی که نیاز به سی تی اسکن دارند، عبارتند از:
۱٫ بیمارانی که شکایت از درد شدید کمر دارند.
۲٫ بیمارانی که شکایت از شکستگی استخوان کمر دارند.
۳٫ بیمارانی که بیماری‌هایی دارند که باعث تغییرات در استخوان‌های کمر می‌شوند.

تفاوت روش‌های تصویربرداری ام آر آی و سی تی اسکن: تصویربرداری ام آر آی (MRI) و سی تی اسکن (CT Scan) دو روش پرکاربرد در تصویربرداری پزشکی هستند. تفاوت مهم بین این دو روش عبارتند از:
ام آر آی استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر، در حالی که سی تی اسکن از پرتوهای X-ray استفاده می‌کند.
ام آر آی تصاویر با کیفیت و دقت بالاتری از بافت‌ها و ساختارهای نرم داخلی بدن فراهم می‌کند، در حالی که سی تی اسکن معمولاً برای تصویربرداری استخوان‌ها مناسب است.
ام آر آی بدون استفاده از پرتوهای X-ray صورت می‌گیرد، بنابراین برای بیمارانی که نیاز به تصویربرداری مکرر دارند، ام آر آی انتخاب بهتری است.

بیماری‌های قابل تشخیص در ام آر آی کمر: ام آر آی کمر به تشخیص و بررسی بیماری‌ها و مشکلات زیر می‌تواند کمک کند:
بیرون زدگی دیسک (Disc Herniation): بیرون زدگی دیسک، یا هرنیاسیون دیسک، به معنی تخلیه یا بروز مشکل در دیسک بین مهره‌ها است. در این بیماری، بافت داخلی دیسک از مکان خود خارج می‌شود و ممکن است به فشار ریشه عصبی بیرونی بیفتد. این ممکن است منجر به علائمی مانند درد ته‌کمر،  درد همراه سرفه، فشار عصبی و ضعف عضلات شود. در تصویربرداری ام آر آی کمر، بیرون زدگی دیسک و فشار روی ریشه عصبی به صورت واضح نشان داده می‌شود.
خرابی دیسک (Degenerative Disc Disease): دژنراتیو دیسک، نوعی بیماری است که نشان از تخریب تدریجی و پیری دیسک‌های مهره‌ها می‌دهد. این فرایند طبیعی با پیری پیشرفته تدریجاً رخ می‌دهد و منجر به کاهش ضخامت دیسک، تغییر در ساختار آن و کاهش کیفیت آن می‌شود. در تصویربرداری ام آر آی کمر، خرابی دیسک با کاهش ضخامت دیسک و تغییرات در ساختار دیسک قابل تشخیص است.
پارگی دیسک (Disc Tear): پارگی دیسک به معنی شکستن یا پاره شدن لایه خارجی دیسک است. این ممکن است به علت ضربه، صدمه، یا فشار مکرر بر روی دیسک رخ دهد. در تصویربرداری ام آر آی کمر، به صورت تغییرات در نمای دیسک و نشانه‌های التهابی در اطراف آن قابل تشخیص است.
اختلالات مهره و نخاع (Spinal Cord and Vertebrae Disorders): این شامل بیماری‌های مهره و نخاع مانند اسپینال ستنوز، تومورهای مهره، نارسایی مهره‌ای و تشدید میلوپاتی است. ام آر آی کمر می‌تواند تغییرات ساختاری مهره و نخاع را نشان دهد و در تشخیص و مدیریت این بیماری‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

ام آر آی می‌تواند مشکل بیماران کمر درد را مشخص کند، اما باید توجه داشت که در بسیاری از موارد علت درد کمر به دلیل تغییرات در ساختارهای نرم کمر مانند ماهیچه‌ها، لیگامان‌ها، غضروف و غیره است. بنابراین، در این موارد ام آر آی می‌تواند به عنوان یک روش تشخیصی مفید باشد.

آناتومی ستون فقرات شامل ۳۳ عضو است که از بالا به پایین عبارتند از:
– ۷ عضو گردنی (C1 تا C7)
– ۱۲ عضو شکمی (T1 تاT12)
– ۵ عضو کمری (L1 تا L5)
– ۵ عضو صفحه مشقی (S1 تا S5)
– ۴-۵ عضو متحرک در ناحیه عجان (Coccyx)

ستون فقرات یا ستون مهره، شامل سری از مهره‌ها (vertebrae) است که به صورت پشت سر هم قرار گرفته‌اند و تشکیل دهنده قسمت اصلی اسکلت کمر (spine) می‌شوند. هدف از تصویربرداری ام آر آی کمر، نمایش و تشخیص لندمارک‌های آناتومیک و استخوانی ستون فقرات است.

لندمارک‌های آناتومیک در ام آر آی کمر به شکل واضح نمایش داده می‌شوند و برای تشخیص و تعیین موقعیت صحیح مهره‌ها و ساختارهای مجاور استفاده می‌شوند.

برخی از لندمارک‌های استخوانی مهم  ستون فقرات شامل موارد زیر است:

۱٫ مهره‌ها (Vertebrae): لندمارک‌های مهره‌ها شامل شماره‌گذاری مهره‌ها (مثلاً L1، L2، L3 و غیره) است که به تعیین موقعیت دقیق مهره‌ها در ستون فقرات کمک می‌کند.

۲٫ دیسک‌ها (Discs): دیسک‌ها فاصله‌گذارنده بین مهره‌ها هستند و شامل لایه خارجی محافظ (annulus fibrosus) و هسته مرکزی ژل‌وار (nucleus pulposus) است. تصاویر ام آر آی کمر می‌توانند ساختار دیسک‌ها را به طور واضح نشان دهند.

۳٫ مفصل بین مهره‌ای (Facet Joint): مفصل بین مهره‌ای به صورت زوجی در هر جفت مهره واقع شده و نقشی مهم در حرکت و استحکام ستون فقرات دارد. در تصاویر ام آر آی کمر، مفصل بین مهره‌ای و ساختار آن نمایش داده می‌شود.

۴٫ قوس مهره (Lamina): قوس مهره پشت مهره قرار دارد و از بالا به پایین به صورت دو دماغه به صورت یک قوس ستونی تبدیل می‌شود. تصاویر ام آر آی کمر می‌توانند قوس مهره را نشان دهند و در تشخیص اختلالات مهره‌ای مانند استنشاق مهره‌ای مفید باشند.

ام آر آی کمر با استفاده از فناوری مغناطیسی قدرتمند، تصاویر با کیفیت بالا و روشنایی مناسبی از لندمارک‌های آناتومیک و استخوانی ستون فقرات فراهم می‌کند. این تصاویر به پزشکان امکان می‌دهد تا ساختارها، ضایعات، و تغییرات در قسمت‌های مختلف ستون فقرات را بررسی کنند و به تشخیص و درمان مناسب برای بیماران کمک کنند.

در ام آر آی کمر، ساختارهای نرم کمر از جمله ترکیبات عصبی، ماهیچه‌ها، لیگامان‌ها، غضروف و غیره، به صورت دقیق تصویربرداری می‌شوند.

برای کسب اطلاعات درباره پیشگیری از کمر درد میتوانید روی تصویر زیر کلیک کنید

برای تشخیص مشکلات کمر در ام آر آی، نکات زیر باید در نظر گرفته شوند:

۱٫ ناحیه‌هایی که درد دارند به دقت بررسی شوند.
۲٫ شدت درد بررسی شود و با تصاویر پیشین مقایسه گردد.
۳٫ ساختارهای نرم مانند ماهیچه‌ها، لیگامان‌ها و غضروف، به دقت بررسی شوند.
۴٫ هرگونه تغییر در شکل و حجم دیسک‌ها، نمایش داده شود.

انواع آسیب دیسک که در ام آر آی مشخص می‌شود، عبارتند از:

۱٫ Normal: دیسک‌های سالم و بدون هرگونه آسیب.
۲٫ Degenerative: تغییرات ناشی از پیری در دیسک‌های کمر، شامل کاهش ضخامت، ترک‌ها و تغییرات در ساختار داخلی دیسک.
۳٫ Inflammation: التهاب در دیسک کمری که می‌تواند به دلیل آسیب، عفونت یا بیماری‌های التهابی باشد.
۴٫ Annular fissure: ترک در حلقه بیرونی دیسک‌ها که می‌تواند باعث نفوذ ماده دیسکی به خارج از دیسک شود.
۵٫ Disc herniation: خروج محتویات دیسک از حلقه بیرونی و فشرده شدن روی ریشه‌های عصبی که می‌تواند باعث درد و اختلالات عصبی شود.

تنگی کانال نخاعی یا Spinal stenosis به عنوان یک بیماری که ناشی از تغییرات در ساختارهای کمر است، می‌تواند در ام آر آی تشخیص داده شود. در این بیماری، کانال نخاعی که مسئول حفظ و حمایت از نخاع است، تنگ شده و این باعث فشار بر روی نخاع و عصب‌های حاشیه‌ای می‌شود. در ام آر آی، تنگی کانال نخاعی به صورت تصویربرداری شده و میزان تنگی بررسی می‌شود.

ام آر آی (MRI) و سی تی اسکن (CT scan) دو روش تصویربرداری پزشکی هستند که برای تشخیص مشکلات کمر و ستون فقرات استفاده می‌شوند. این دو روش با توجه به ویژگی‌های خود، در برخی موارد بهتر از یکدیگر عمل می‌کنند. در زیر، تفاوت‌ها و کاربردهای هر یک از این روش‌ها را شرح می‌دهم:

ام آر آی (MRI):
– کاربرد: ام آر آی برای تصویربرداری با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می‌شود. این روش برای تشخیص مشکلات نرم‌تیسویی مانند بافت‌های عضلانی، غضروف، دیسک، نخاع و لیگامان‌ها بسیار موثر است.
– مزایا:
– تصاویر با کیفیت بالا و وضوح زیادی از بافت‌های نرم ارائه می‌دهد.
– قادر به تشخیص دقیق خرابی دیسک، بیرون‌زدگی دیسک، پارگی و تغییرات ساختاری در بافت‌های نرم است.
– بدون استفاده از پرتوهای X واقعیت مجازی را فراهم می‌کند.
– محدودیت‌ها:
– قدرت نمایش استخوان‌ها و بافت‌های سخت (مانند کیفیت تصویر استخوان در CT scan) کمتر است.
– زمان مورد نیاز برای انجام ام آر آی طولانی‌تر است.
– افرادی که از وسایل پزشکی فلزی (مانند پیچ و مهره) استفاده می‌کنند، باید از ام آر آی خودداری کنند.

سی تی اسکن (CT scan):
کاربرد: سی تی اسکن از پرتوهای X استفاده می‌کند و تصاویر مقطعی از بخش‌های مختلف بدن ارائه می‌دهد. این روش برای تشخیص مشکلات استخوانی، تشخیص شکستگی، تشخیص تومورها و تشخیص اختلالات ستون فقرات مفید است.
مزایا:تصاویر با کیفیت بالا از استخوان‌ها و ساختارهای سخت ارائه می‌دهد.
سرعت بیشتر در انجام آزمایش نسبت به ام آر آی.
کارآمد در تشخیص شکستگی، خونریزی داخلی و اختلالات استخوانی است.
محدودیت‌ها:نمی‌تواند تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم ارائه دهد.
استفاده از پرتوهای X ممکن است منجر به جذب دوز پرتوی بیشتر شود.
زمینه‌های پرتوزایی وجود دارد که ممکن است در برخی افراد محدودیت‌های آن را ایجاد کند.
در نتیجه، در مواردی که نیاز به تشخیص دقیق بافت‌های نرم مانند دیسک و نخاع وجود دارد، ام آر آی بیشتر توصیه می‌شود. از طرف دیگر، سی تی اسکن برای تشخیص مشکلات استخوانی و ستون فقرات، شکستگی‌ها و اختلالات ستون فقرات مفید است. در برخی موارد، پزشکان ممکن است تصاویر ام آر آی و سی تی اسکن را در کنار هم بررسی کنند تا تشخیص دقیق‌تری برای بیمار ارائه دهند. در هر صورت، انتخاب روش مناسب برای تصویربرداری باید براساس نیازهای بالینی بیمار و توصیه پزشک متخصص صورت گیرد.

تشخیص تنگی کانال نخاعی از روی MRI 

تنگی کانال مهره کمری یک حالت پاتولوژیک است که در آن کانال مهره کمری، که حاوی نخاع فشرده و ریشه‌های عصبی است، تنگ شده یا سرکشی می‌کند. این وضعیت ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله بزرگ شدن بافت‌های اطراف نخاع (مانند غضروفها، استخوان‌ها یا لیگامان‌ها)، تشکیل ستونی‌ها (بزرگی استخوانی) یا توده‌های جداگانه (مانند تومورها) رخ می‌دهد.

برای تشخیص تنگی کانال مهره کمری، ام آر آی (MRI) یک روش تصویربرداری بسیار موثر است. این تکنیک توانایی ارائه تصاویر دقیق از بافت‌های نرم مانند نخاع، استخوان‌ها، غضروفها و لیگامان‌ها را دارد. در زیر، توضیحی مختصر از نحوه تشخیص تنگی کانال مهره کمری با استفاده از ام آر آی آورده شده است:

۱٫ تصویربرداری کلیه ناحیه مهره کمری: در ابتدا، تمام ناحیه مهره کمری با استفاده از ام آر آی تصویربرداری می‌شود. این شامل بافت‌های نرم مثل نخاع، عضلات، لیگامان‌ها و غضروفها است. این تصاویر کمک می‌کنند تا ناحیه‌های مشکوک برای تنگی کانال مهره کمری شناسایی شوند.

۲٫ اندازه‌گیری قطر کانال: از طریق تصاویر ام آر آی، قطر کانال مهره کمری در انحنای‌های مختلف اندازه‌گیری می‌شود. در شرایط طبیعی، کانال باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا به نخاع و ریشه‌های عصبی فضا دهد. در صورت تنگی کانال، این قطر کاهش می‌یابد و فشار بر نخاع و ریشه‌های عصبی افزایش می‌یابد.

۳٫ ارزیابی علایم تنگی کانال: ام آر آی قادر است به تشخیص علائم تنگی کانال کمک کند. این علائم شامل تغییرات در نخاع (مانند کاهش حجم نخاع)، فشار بر ریشه‌های عصبی (مانند تراکم ریشه‌ها) و تغییرات در ساختارهای اطراف کانال مهره می‌شود.

با ترکیب تمام این اطلاعات، پزشک قادر است به تشخیص تنگی کانال مهره کمری بپردازد و نیازمندی‌های درمانی را بر اساس شدت و موقعیت تنگی تعیین کند. ام آر آی با دقت و وضوح بالا، یکی از بهترین ابزارها برای تشخیص تنگی کانال مهره کمری است و به پزشک کمک می‌کند تا برنامه درمانی مناسب را برای بیمار تدوین کند.

درباره ام آر آی استئوکندروز بین مهره ای کمر

استئوکندروز بین مهره‌ای کمر (Lumbar Discogenic Osteochondrosis) یک بیماری مرتبط با دیسک های مهره کمری است. در این بیماری، درد ناحیه دیسک های آسیب دیده بین مهره های کمر به شکل نرمال خود فروکش نمی کنند و عوارضی مانند درد، التهاب و نقص عملکرد مهره ها ایجاد می شود. ام آر آی (MRI) به عنوان یک روش تصویربرداری پزشکی بسیار موثر برای تشخیص استئوکندروز بین مهره‌ای کمر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در ام آر آی، تصاویر با کیفیت بالا از ستون فقرات کمری و دیسک های میانی به دست می‌آید. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا ارتباط بین درد کمری و تغییرات در ساختار دیسک ها و استخوان ها را بررسی کند. توضیحات زیر به طور خلاصه نحوه تشخیص استئوکندروز بین مهره‌ای کمر با استفاده از ام آر آی را بیان می‌کند:

۱٫ تصویربرداری بافت‌های نرم: با استفاده از ام آر آی، بافت‌های نرم اطراف دیسک ها و مهره ها، از جمله لیگامان‌ها، عضلات و نخاع، به طور دقیق تصویربرداری می‌شوند. این تصاویر به پزشک اطلاعات دقیقی درباره التهاب و تغییرات در بافت ها و ساختارهای مهره ای کمری می‌دهند.

۲٫ ارزیابی دیسک ها: ام آر آی قادر است به تشخیص تغییرات و نقص در دیسک های مهره کمری کمک کند. این شامل تشخیص ترک‌ها، پروتروژن دیسک (Disc protrusion)، کاهش ارتفاع دیسک و تغییرات در غضروف دیسک است. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا نقش دیسک ها در ایجاد درد کمری را بررسی کند.

۳٫ بررسی استخوان ها: ام آر آی قادر است به تشخیص تغییرات استخوانی مرتبط با استئوکندروز بین مهره‌ای کمر کمک کند. این شامل تشخیص سایر بیماری‌های استخوانی مانند اسپوندیلولیستزیس (جابه‌جایی استخوان ها) و تغییرات در استخوان های اطراف دیسک ها است.

با ترکیب این اطلاعات، پزشک می‌تواند تشخیص دقیقی درباره استئوکندروز بین مهره‌ای کمر بدهد و برنامه درمانی مناسب را برای بیمار تدوین کند. استفاده از ام آر آی به عنوان یک روش تصویربرداری پیشرفته و غیرتهاجمی، امکان تشخیص دقیق و درمان سریعتر برای بیماران مبتلا به استئوکندروز بین مهره‌ای کمر را فراهم می‌کند.